Dzieci

Z jakich powodów może ustać władza rodzicielska?

Władza rodzicielska składa się z uprawnień i obowiązków rodziców wobec dziecka. Zwykle rozpoczyna się wraz z narodzinami pociechy i trwa do momentu uzyskania przez dziecko pełnoletności. Zdarza się jednak, że władza rodzicielska wygasa wcześniej. O możliwych przyczynach jej ustania dowiesz się z naszego artykułu. 

Władza rodzicielska podstawowe informacje

Władza rodzicielska to szczegółowy katalog ustalonych praw i obowiązków rodzica wobec dziecka. W jego zakresie znajdują się przede wszystkim kwestie takie jak:

  • obowiązek i prawo rodzica do opieki nad osobą i majątkiem małoletniego dziecka;
  • obowiązek i prawo rodzica do reprezentowania i wychowania dziecka w poczuciu poszanowania jego godności i praw osobistych.

 

W większości przypadków rozpoczyna się wraz z narodzinami dziecka. Można jednak wskazać sytuacje, kiedy władza rodzicielska wchodzi w życie nieco później. Tak dzieje się w sytuacji, gdy mamy do czynienia z:

  • uchyleniem ubezwłasnowolnienia względem rodzica;
  • uznaniem ojcostwa;
  • osiągnięciem pełnoletności przez rodzica;
  • przywróceniem pozbawionej władzy rodzicielskiej;
  • uprawomocnieniem się wyroku ustalającego ojcostwo.

 

To tylko kilka z możliwych sytuacji, w których uprawnienia i obowiązki rodzica nie rozpoczynają się w chwili poczęcia dziecka. Równie skomplikowana bywa kwestia ustania władzy rodzicielskiej. Uznaje się, że prawa i obowiązki rodzica względem dziecka wygasają wraz z osiągnięciem przez nie pełnoletności. Zdarzają się jednak wyjątki od tej reguły.

Ustanie władzy rodzicielskiej kiedy?

Naturalną przyczyną jej wygaśnięcia jest śmierć dziecka lub rodzica. W innych wypadkach odebranie władzy rodzicielskiej stanowi najwyższą i najdotkliwszą formę ingerencji w jej wykonywanie. Z jakich powodów sąd może podjąć tak radykalną decyzję? 

Trwała przeszkoda

Aby odebrać rodzicom władzę w zakresie opieki i wychowywania dziecka, muszą zaistnieć wiarygodne przesłanki o niemożności wykonywania przez nich władzy rodzicielskiej. Na szczycie listy sytuacji, w których sąd decyduje się na ten krok, należy umieścić trwałą przeszkodę. Za taką uznaje się: 

  • odbywanie przez rodzica długoterminowej kary pozbawienia wolności;
  • opuszczenie kraju na stałe połączone z brakiem kontaktu z dzieckiem;
  • ciężka, przewlekła choroba psychiczna;
  • zaginięcie.

Nadużywanie władzy rodzicielskiej

O nadużywaniu praw i obowiązków rodzica wobec małoletniego dziecka mówi się w przypadku stosowania na nim przemocy fizycznej i psychicznej. W zakres niedozwolonych zachowań wchodzi:

  • zmuszanie dziecka do pracy ponad jego siły;
  • różne formy wykorzystywania;
  • namawianie do przestępstwa;
  • nadmierne karanie;
  • nakłanianie do czynów nierządnych;
  • rozpijanie.

Rażące zaniedbywanie obowiązków wobec dziecka

O zaniedbywaniu obowiązków wobec dziecka można mówić w sytuacji, kiedy rodzic nie wykonuje podstawowych czynności w zakresie opieki i wychowania. Jako rażące zaniedbanie obowiązków względem dziecka postrzega się:

  • głodzenie;
  • porzucenie;
  • akceptacja nałogów i używek;
  • nadużywanie alkoholu i utrzymywanie się z działalności przestępczej przez rodzica;
  • uchylanie się od alimentów na rzecz dziecka.

 

Osoba, która utraciła władzę wykonawczą, nie może uczestniczyć w wychowaniu dziecka ani decydować o nim czy zarządzać jego majątkiem. Istnieje możliwość przywrócenia tych praw. Wszystko zależy jednak od konkretnej sytuacji życiowej osób, których problem ten dotyczy.